ต่อไปนี้เป็นปาฐกถาที่แสดงโดย ดร.โสภณ พรโชคชัย ประธาน ศูนย์ข้อมูลวิจัยและประเมินค่าอสังหาริมทรัพย์ไทย บจก. เอเจนซี่ ฟอร์ เรียลเอสเตท แอฟแฟร์ส ในฐานะประธานมูลนิธิอิสรชน ที่ช่วยเหลือผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ ในงานดนตรีเพลงเพื่อคนไร้บ้านเพื่อระดมทุนเพื่อมูลนิธิอิสรชน ณ โรงแรมรัตนโกสินทร์ วันอาทิตย์ที่ 19 กรกฎาคม 2558 ในระหว่างเวลา 11:00 - 15:00 น.
 
ปาฐกถาเพื่อคนไร้บ้าน ผู้ยากไร้ที่แท้
ดร.โสภณ พรโชคชัย ประธานมูลนิธิอิสรชน
ณ โรงแรมรัตนโกสินทร์ วันอาทิตย์ที่ 19 กรกฎาคม 2558
 
กราบเรียน    ท่านแขกผู้มีเกียรติทุกท่าน
 
         ก่อนอื่น ผมขอขอบพระคุณทุกท่านที่กรุณามาสนับสนุนงานดนตรีหาทุนให้กับมูลนิธิอิสรชน ที่ทำงานเพื่อคนไร้บ้าน ผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ ซึ่งเป็นผู้ยากไร้ที่แท้  รวมทั้งขอขอบพระคุณท่านที่ประสงค์จะออกเงินแต่ไม่ประสงค์จะออกตัว ไม่ได้มาร่วมงานในที่นี้ด้วย
         ผมคงไม่ใช้เวลานาน เพราะท่านคงไม่ได้มุ่งมาฟังผมพูด และยิ่งนี่ใกล้เวลาอาหารกลางวันแล้วด้วย ยิ่งอันตรายสำหรับผมหากพูดยาวจนเกินไป แต่ผมสัญญาว่าจะพูดในสิ่งที่เป็นประโยชน์สำหรับทุกท่านเพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคมนี้อย่างผาสุก
         ทุกท่านก็คงเข้าใจและเห็นใจคนไร้บ้าน คงรู้สึกสงสารตามประสาเพื่อนมนุษย์ หลายท่านยิ่งสงสารมาก ยิ่งทุ่มสรรพกำลังเข้าช่วยเหลือ ซึ่งก็เป็นสิ่งน่าชื่นชม  แต่ก็มีหลายท่านที่อาจไม่สงสาร อาจสมน้ำหน้า อาจเห็นว่าเป็นเพราะพวกคนไร้บ้านเหล่านี้ทำตัวเองในวันก่อน หรือไม่ทำดีกับตัวเองในวันก่อน วันนี้จึงมีชีวิตเยี่ยงนี้  การสงสารหรือไม่ หมั่นไส้หรือไม่ เป็นความคิดเห็นของปัจเจกบุคคล ซึ่งอาจจะมีเกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับไปเป็นห้วง ๆ แต่สิ่งหนึ่งที่ผมอยากจะบอกก็คือ การดูแลคนไร้บ้านเหล่านี้เป็นหน้าที่ของสังคมศิวิไลซ์ หรือสังคมที่มีอารยะนั่นเอง มันเป็นหน้าที่ ไม่ใช่แค่จิตอาสาวูบวาบ
         ในสังคมหนึ่งๆ หากมีผู้ไร้บ้านอยู่เป็นจำนวนมาก ไปไหนก็พบเกลื่อนกลาดถนนไปหมด ก็คงเป็นสังคมที่น่าอดสู ไร้อารยะ และรังแต่จะเป็นปัญหาต่อสวัสดิภาพของผู้มีอันจะกินในสังคมนั้น ๆ ด้วย เพราะอาจเกิดกรณีการฉกชิงวิ่งราว ปล้นฆ่า ทำร้ายคนที่เรารักจากผู้ที่สิ้นไร้ไม้ตอกจนถูกผลักไสกลายเป็นอาชญากรไป สังคมที่ดีจึงควรดูแลทุกชีวิตตามเอกัตภาพของแต่ละคน เอกัตภาพคือตามอัตภาพและศักยภาพของแต่ละคน ไม่ใช่ดูแลแบบเสียไม่ได้ตามมีตามเกิดแต่อย่างใด
         ตามสถิติที่รวบรวมโดยมูลนิธิอิสรชนพบว่า มีผู้ไร้บ้านอยู่ 3,249 คน ถ้าเราจัดอาหารที่พักปัจจัยสี่ ให้พวกเขาได้อยู่อย่างมีกำลังใจ เพื่อกลับเข้าสู่สังคมอย่างปกติสุขนั้น คงใช้เงินงบประมาณไม่เกินวันละ 300 บาท หรือปีละ 355,765,500 บาทเท่านั้น เงินจำนวนนี้เป็นเพียงหนึ่งในสี่ของค่าดูแลสวนสาธาณะที่ใช้ปีละราว 1,300 ล้านบาทของกรุงเทพมหานคร ปัญหาก็จะหมดจด โอกาสก็จะได้รับการหยิบยื่นให้ สังคมก็ผาสุก
         สังคมไทยจะก้าวไม่พ้นความยากไร้ในรูปแบบเพราะเราใช้เงินเพื่อสังคมน้อยเกินไป ประเทศไทยไม่ใช่ประเทศยากจนอีกต่อไปแล้ว เรายากจนในสมัยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ผมจำได้ว่าตอนผมยังเด็ก ๆ เมื่อ 50 ปีก่อน ใครทานทุเรียนถือเป็นเป็นผู้มีอันจะกิน แต่เดี๋ยวนี้คนไทยเราที่มีรายได้ต่ำกว่าเส้นความยากจนมีเพียง 12% เท่านั้น เรามีภาษีอากรและทรัพยากรที่เพียงพอที่จะช่วยเหลือเพื่อนร่วมชาติได้สบาย ๆ แต่เราไม่ได้ช่วย ปล่อยให้เกิดความอุจาด เอน็จอนาถอยู่ทั่วไป
         ในในร่างงบประมาณแผ่นดิน พ.ศ.2559 ที่มีวงเงินสูงถึง 2.72 ล้านล้านบาท (http://goo.gl/Ld59b2) เป็นงบประมาณสำหรับกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เพียง 10,370 ล้านบาท หรือ 0.38% ของงบประมาณแผ่นดินเท่านั้น เรามีสถานสงเคราะห์อยู่จำนวนน้อยนิด แทบไม่เคยขยาย  มีไว้เพื่อดูแลคนได้แค่จำนวนหนึ่ง ที่เหลือก็ปล่อยไปตามยถากรรม ดูแลกันไปได้ก็แค่ตามมีตามเกิด สังคมจะผาสุกได้มากกว่านี้ ถ้าเราแบ่งปันงบประมาณแผ่นดินไปใช้เพื่อสังคมมากกว่านี้
         งบประมาณดูแลคนไร้บ้านเพียงปีละ 356 ล้านบาทที่ผมคำนวณไว้ ก็แค่ 1% ของค่าซื้อเรือดำน้ำ หรือเป็นแค่เศษเสี้ยวของเงินบริจาคเอาหน้าของพวกคุณหญิงคุณนายหรือวิสาหกิจขนาดใหญ่เท่านั้น  ผมจึงเชื่อมั่นว่า ถ้าสังคมไทยดูแลผู้ด้อยโอกาสให้ดี นอกจากว่าเขาจะไม่สร้างปัญหาให้กับสังคมแล้ว ยังจะสามารถกล้บเข้าสู่สังคม สร้างสรรค์สังคมได้อีกทางหนึ่งด้วย
         อย่างไรก็ตามในขณะที่เรายังไม่มีผู้บริหารประเทศที่เห็นแก่ประชาชนคนเล็กคนน้อยเท่าที่ควร ผมจึงได้แต่หวังผู้มีจิตอันเป็นกุศลทั้งหลาย ช่วยกันรณรงค์ช่วยเหลือคนไร้บ้านและประชาชนผู้ด้อยโอกาสและไร้สิทธิ ไร้เสียงให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้
         ขอบคุณความดีที่ทุกท่านได้ประกอบ โปรดดลบันดาลให้ทุกท่านได้พบแต่ความสุข สวัสดิ์ สว่าง สง่า สบาย สดใสและสร้างสรรค์เพื่อสังคมไทยยิ่ง ๆ ขึ้น