อสังหาริมทรัพย์สำหรับผู้สูงวัยเป็นประเด็นท้าทายสำหรับประเทศไทยที่มีสัดส่วนประชากรสูงวัยมากที่สุดในอาเซียน โอกาสทางธุรกิจจะเป็นอย่างไร
ในวันนี้ (อังคารที่ 31 พฤษภาคม 2559) ดร.โสภณ พรโชคชัย ประธาน ศูนย์ข้อมูลวิจัยและประเมินค่าอสังหาริมทรัพย์ไทย (www.area.co.th) ในฐานะประธานเจ้าหน้าที่บริหาร มูลนิธิประเมินค่าทรัพย์สินแห่งประเทศไทย (www.thaiappraisal.org) ได้จัดการเสวนาวิชาการรายเดือนครั้งที่ 166: ตลาดอสังหาริมทรัพย์ตอบโจทย์สังคมผู้สูงวัย ดร.โสภณ จึงนำเสนอข้อมูลเบื้องต้นเพื่อนำเสนอถึงโอกาสการลงทุนสำหรับอสังหาริมทรัพย์ประเภทนี้
กลุ่มอายุของประชากรในอาเซียนและประเทศสำคัญๆ | |||||
ประเทศ/อายุ (ปี) | 0-14 | 15-24 | 25-54 | 55-64 | >65 |
ไทย | 17% | 15% | 47% | 11% | 10% |
สิงคโปร์ | 13% | 17% | 50% | 10% | 9% |
อินโดนีเซีย | 26% | 17% | 42% | 8% | 7% |
เวียดนาม | 21% | 17% | 45% | 8% | 6% |
มาเลเซีย | 28% | 17% | 41% | 8% | 6% |
เมียนมาร์ | 26% | 18% | 43% | 7% | 5% |
ฟิลิปปินส์ | 34% | 19% | 37% | 6% | 4% |
บรูไน | 24% | 17% | 47% | 8% | 4% |
กัมพูชา | 31% | 20% | 40% | 5% | 4% |
ลาว | 34% | 21% | 36% | 5% | 4% |
ญี่ปุ่น | 13% | 10% | 38% | 13% | 27% |
สหภาพยุโรป | 16% | 11% | 42% | 13% | 19% |
ออสเตรเลีย | 18% | 13% | 42% | 12% | 15% |
ฮ่องกง | 12% | 11% | 46% | 15% | 15% |
สหรัฐอเมริกา | 19% | 14% | 40% | 13% | 15% |
จีน | 17% | 14% | 48% | 11% | 10% |
ทั่วโลก | 26% | 16% | 41% | 9% | 8% |
ที่มา: CIA: www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/fields/2010.html#th |
ประเทศไทยมีสัดส่วนประชากรสูงวัย (อายุตั้งแต่ 65 ปี) มากที่สุดในอาเซียน โดยมีสัดส่วนสูงถึง 10% สูงกว่าสิงคโปร์ที่มีสัดส่วนเพียง 9% เท่านั้น และสูงกว่าอันดับที่ 3 คืออินโดนีเซีย ที่มีสัดส่วนผู้สูงวัยเพียง 7% เวียดนามกับมาเลเซียมีสัดส่วนเท่ากันคือ 5%-6% ส่วนกัมพูชา บรูไน ฟิลิปปินส์ และลาวมีสัดส่วนผู้สูงวัยเพียง 4% แต่ที่น่าห่วงคือ ประชากรในกัมพูชา ฟิลิปปินส์และลาวที่มีอายุไม่เกิน 14 ปีนั้นมีสูงถึงหนึ่งในสาม ประชากรส่วนนี้เป็น "ภาระ" ในการเลี้ยงดูสำคัญในปัจจุบัน แต่ในอนาคตอีก 10-15 ปีข้างหน้า ก็คงกลายเป็นพลังการผลิตที่สำคัญของประเทศเหล่านี้
อาจกล่าวได้ว่า ประเทศที่มีสัดส่วนผู้สูงวัยน้อยนั้น ส่วนมากเป็นประเทศที่ยากจน มีภัยสงครามมาก่อน ทำให้จำนวนประชากรสูงวัยมีจำนวนจำกัด ในทางตรงกันข้าม ประเทศที่มีสัดส่วนผู้สูงวัยมาก มักเป็นประเทศที่มั่งคั่ง เช่นในสหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย สหภาพยุโรป มีสัดส่วนประชากรสูงวัยสูงถึง 15%-19% แต่หากมีมากเกินไปเช่นญี่ปุ่น ที่มีถึง 27% หรือราวหนึ่งในสี่ของประชากรทั้งประเทศ ก็จะกลายเป็น "ภาระ" เพราะผู้สูงวัยส่วนมากไม่ได้ประกอบอาชีพแล้ว
แม้ในปัจจุบันไทยจะเป็นอันดับหนึ่งของการมีประชากรสูงวัยมากที่สุด แต่หากดูจากกลุ่มอายุ ก็เชื่อว่าในอนาคตไม่เกิน 10 ปีข้างหน้าสัดส่วนประชากรสูงวัยของสิงคโปร์น่าจะแซงหน้าประเทศไทย สิงคโปร์ก็จะมีสภาพคล้ายคลึงกับฮ่องกงที่มีสัดส่วนประชากรสูงวัยเป็นอันมาก ประสบการณ์ของการพัฒนาที่อยู่อาศัยของสังคมสูงวัยในไทย จึงควรศึกษาแบบอย่างจากฮ่องกง สิงคโปร์ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งญี่ปุ่น
ในฮ่องกงมีที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงวัย โดยแบบปกติเป็นห้องชุดในชั้นล่างสุด (เพื่อความสะดวกในการเดินทาง) หรือห้องชั้นบนเหนือห้องชุดที่ชั้นล่างสุดเป็นห้องประกอบการพาณิชย์ หรือเป็นห้องชั้นล่างในบ้านพักอาศัย ส่วนแบบที่ออกแบบสำหรับผู้สูงวัยโดยตรงซึ่งจะเป็นโครงการที่อยู่รวมกันโดยผู้สูงวัย และในอาคารจะมีระบบเตือนภัยฉุกเฉิน ระบบฉีดน้ำดับเพลิง ระบบควัน พื้นที่ไม่ลื่น ซักล้าง ทางเดินที่มีมือจับ ห้องน้ำผู้สูงวัย-ผู้พิการ ฯลฯ
ส่วนในสิงคโปร์ การเคหะแห่งชาติของสิงคโปร์ก็มีการจัดหาที่อยู่อาศัยสำหรับบุคคลกลุ่มนี้เช่นก้น ทั้งนี้จะมีทั้งแบบแยกและแบบที่ออกแบบสำหรับคนในครอบครัวเดียวกัน และมีมาตรฐานที่แน่ชัด เพราะในอนาคตจำนวนประชากรสูงวัยก็จะมีมากขึ้น สำหรับการผ่อนชำระ ก็สามารถผ่อนชำระได้ตามวัยที่แตกต่างกัน เช่น อายุ 60 ปี หรือ 70 ปี ในระยะเวลาการผ่อนหรือเช่าที่แตกต่างกันเช่น 10 หรือ 20 ปี เป็นต้น
อสังหาริมทรัพย์สำหรับผู้สูงวัยจึงเป็นสิ่งที่พึงศึกษาเพื่อเตรียมการพัฒนาให้มากขึ้น รวมทั้งรองรับผู้สูงวัยจากญี่ปุ่น ไต้หวัน เกาหลี และอื่น ๆ ที่จะเดินทางมาพำนักในประเทศไทย ซึ่งจะค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่านั่นเอง