เรามักได้รับ forward mail ฉบับแล้วฉบับเล่าสอนให้คนเสพสุข แนวคิดแบบนี้มอมเมาให้ถ่วงความเจริญของตัวเองและประเทศชาติและพาชาติและตนเองไปสู่ความลำบากในที่สุด

          เมื่อเร็วๆ นี้ มี forward mail ฉบับหนึ่ง ความย่อว่า "คติพจน์จีน" สอนใจไว้ดีมาก. . .ขณะจากไป, ก็เอาอะไรไปไม่ได้ ฉะนั้นจงอย่าประหยัดจนเกินไป. . .สิ่งใดสมควรเสพสุข, ก็จงเสพซะ ระวังอย่างเดียว เงินทองไม่ควรเหลือให้ลูกหลานมากเกินไป. . .อย่าไปใส่ใจเรื่องของลูกๆ ลูกหลานก็มีทางรอดของเขาเอง. . .เมื่อเขามีลูก, จงปล่อยให้เขาไปดูแลกันเอง หรือไม่ก็ให้เขาไปจ้างพี่เลี้ยงกันเอง ไม่ควรมากินแรง มาเบียดเบียนสิทธิความสุขท่องเที่ยว และสุขภาพของพ่อแม่ที่เหลือน้อยลงเต็มที . . ." ทั้งนี้มีเขียนภาษาจีนกำกับทีละบรรทัดเสียด้วย  ผมก็เป็นคนจีนไม่เคยได้ยินคำสอนมั่วๆ แบบนี้เลย การคิดแบบนี้เป็นพิษร้ายอย่างยิ่ง

          ผมเคยได้ยินหลู่ซิ่น กวีเอกในยุค 100 ปีก่อน สอนให้คนเป็น "วัวงาน" ปราชญ์และคติพจน์จีนก็ล้วนสอนให้ทำงานหนักเพื่อตนเองและผู้อื่น อาม่า (ยายของผม) ก็สอนผมโดยเป็นภาคปฏิบัติให้ผมดูมา 50 ปีแล้ว ให้ทำงานหนักอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย จะบอกว่ายุคสมัยเปลี่ยนแล้ว เราไม่ได้ทุกข์อยากอะไรมากนักแบบกัดก้อนเกลือกินเช่นเดิม เราจึงต้องเสพสุขเสียบ้าง พวกเสี่ยๆ ลูกหลานคนรวยที่คิดแบบนี้จึงไม่สามารถเจริญก้าวหน้าต่อไปได้และพากันล่มจมในที่สุด

          ผมขอแบ่งปันแนวคิดดีดีในทางตรงกันข้ามบัตรครับ อาม่าของผมสอนให้รู้ซึ้งว่าอันที่จริง

          1. เงินทองนั้นต้องหามาให้ได้มากที่สุดตราบเท่าที่ไม่ได้โกงใครมาและได้มาจากการทำงานที่สุจริต  

          2. แต่ใช่ว่าเราจะต้องตระหนี่หรือไม่คิดแบ่งปันผู้อื่นแต่อย่างใด นั่นมันคนละเรื่องกัน

          3. เราไม่ได้เน้นการใช้จ่ายหรือเสพสุขส่วนตัวแต่ใช่ว่าต้องปฏิเสธเสียทั้งหมด

          4. เงินทองที่หามาได้ก็เพื่อลูกหลานในอนาคต นี่เป็นภาระอันศักดิ์สิทธิ์ของพ่อแม่ แต่ถ้าเขาไม่รู้จักทำให้งอกเงยและผลาญจนหมดสิ้นก็เป็นเรื่องของเขาแล้ว

          5. เราเน้นการเก็บสะสมไว้ ไม่เน้นการใช้เสพสุข แต่ก็ไม่ได้ปฏิเสธการใช้จ่ายตามสมควรการเสพสุขที่แท้อยู่ในชาติหน้า (แต่ผมไม่เชื่อเรื่องชาติหน้า)

          แนวคิดอันตรายที่เน้นการเสพสุขแบบนี้ในประเทศตะวันตกก็แยกให้เห็นเป็นสองแนวทางได้แก่

          1. Hedonism. คือการยึดติดกับความสุขสนุกสนานชั่วครู่ชั่วแล่นไปวันๆ อาจเกี่ยวข้องกับเรื่องเพศเรื่องยาเสพติดไปด้วย เลยไม่ใฝ่ก้าวหน้าเท่าที่ควร

          2. Self-centeredness คือการยึดตัวเองเป็นที่ตั้ง ไม่ใส่ใจสิ่งอื่นที่ไม่ใช่ผลประโยชน์ของตัวเอง เหมาเจ๋อตงเคยบอกว่าสำหรับคนพวกนี้ "แค่ถูกตะปูตำเท้าตัวเดียวก็ลืมโลกไปทั้งโลก" แล้ว

          เราจึงไม่ควรหลงยึดติดใฝ่สุข เอาตัวเองเป็นที่ตั้ง เพราะจะทำให้เราก็คงไม่ทำงานหนักเท่าที่ควร ส่งผลให้ทั้งตัวเราเอง ทั้งครอบครัว และทั้งประเทศชาติโดยรวม ก็คงไม่เจริญเท่าที่ควรเช่นกัน เราจึงไม่ควรหลงการมอมเมาที่เคลือบยาพิษโดยขาดวิจารณญาณ ชาตินี้เราเกิดมาทำงานหนักไม่รอชาติหน้าสังคมพูนสุข ค่อยเสพสุขก็ยังไม่สาย! (ชีวิตเราชาติหน้าไม่มี แต่ชีวิตลูกหลานรุ่นหลังที่จะเกิดมาสบายเพราะเรา มีแน่นอน)

          อย่าลืมคติสั้นๆ แบบไทยๆ "รักสนุก ทุกข์ถนัด"