ที่ ภ.บ.ท.5 เป็นที่ดินที่ไม่ใช่เอกสารสิทธิ์ ไม่พึงซื้อจากชาวบ้าน. ไร่เชิญตะวันไม่ควรรวบรวมที่ดินประเภทนี้มาทำสำนักสงฆ์ (ไม่ใช่ธรณีสงฆ์)

            นับเป็นเรื่องน่ายินดีที่ศูนย์วิปัสสนาสากลไร่เชิญตะวันของพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี ในวันนี้โด่งดังขนาด Tripadvisor ยังทำการรีวิว (https://bit.ly/2PoTHDX) ศูนย์นี้ตั้งอยู่หมู่ที่ 25 บ้านใหม่สันป่าเหียง ต.ห้วยสัก อ.เมือง จ.เชียงราย 57000 น่าเสียดายสถานที่แห่งนี้ซื้อที่ดิน ภ.บ.ท.5 มาก่อตั้ง ซึ่งถือว่าไม่เหมาะสมเป็นอย่างยิ่ง ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ไม่สามารถซื้อขายได้

            นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ได้ให้คำอธิบายไว้ว่า “ภ.บ.ท.5 คือใบเสร็จรับเงินที่ทางราชการออกให้เมื่อมีคนเสียภาษีบำรุงท้องที่ เหมือนกับเวลามีคนซื้อพัดลมแล้วทางร้านออกใบเสร็จรับเงินให้ หากคนนั้นเอาใบเสร็จรับเงินมาขายให้คุณ คุณจะซื้อไหม ถ้าซื้อแล้วจะได้อะไร สิ่งที่ได้ก็คือใบเสร็จรับเงิน แต่อย่างไรก็ตาม คนสมัยนี้นิยมทำอะไรๆที่ไม่ต้องดูกฎหมาย เขาจึงซื้อขายกันออกเกลื่อนไป แล้วก็ทึกทักเอาเองว่าตัวเองเป็นเจ้าของที่ดิน”

            “เมื่อคุณซื้อที่ดินอย่างนั้นแล้ว ความเดือดร้อนที่จะเกิดขึ้นในวันข้างหน้า (เมื่อรัฐมาเรียกที่ดินคืนหรือจับในฐานะบุกรุกที่ดินของรัฐ) ก็จะตกมาอยู่กับคุณ” “การมีสิทธิครอบครองนั้นย่อมถูกแย่งได้ง่าย เพียงเข้ามาแย่งการครอบครองเพียงหนึ่งปีก็เสียสิทธิครอบครองแล้ว” (https://bit.ly/2i8EEAV)

            อาจกล่าวได้ว่าการเสียภาษีบำรุงท้องที่ตามใบ ภ.บ.ท.5 นี้ไม่ใช่การแสดงกรรมสิทธิ์บนที่ดิน และไม่อาจซื้อขายได้ การเปลี่ยนมือที่มีขึ้นอย่างมากมายจึงผิดกฎหมาย แม้แต่ที่ดิน ส.ป.ก.4-01 ก็ไม่สามารถซื้อขายได้ จะยกให้เป็นที่ดินของวัดหรืออะไรก็ไม่ได้ ถ้าไม่ใช้ก็ต้องคืนทางราชการ เพื่อที่ทางราชการจะได้ไปจัดสรรให้ผู้อื่นต่อไป จะให้กันเองไม่ได้ การซื้อที่ดินประเภทนี้มาก็เท่ากับส่งเสริมให้ (คนขาย) เกิดการบุกรุกทำลายป่าเพิ่มขึ้นเพื่อนำมาทำกินหรือขายต่ออีก

            ผมเคยจัดประกวดเรียงความชิงโล่พระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เรื่อง “อย่าซื้อที่ดิน ส.ป.ก.4-01 และ ภ.บ.ท.5 ผิดกฎหมายและทำลายป่า” และจัดพิมพ์รวมเล่มขึ้นโดยผมเป็นบรรณาธิการ ผมจึงอยากให้มหาและสาธุชนได้อ่านบางส่วนของเรียงความชนะเลิศระดับอุดมศึกษาของนางสาวธัญวรัตน์ วีระพันธุ์พิสิษฐ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ไว้ให้ทราบเป็นอุทาหรณ์ดังนี้

            “ป่าไม้เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก เพราะเป็นทั้งแหล่งวัตถุดิบของปัจจัยสี่คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค ทั้งยังช่วยรักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อม การที่ป่าไม้ถูกทำลายมากๆย่อมส่งผลเสียต่อสภาพแวดล้อม อีกทั้งยังส่งผลเสียหายถึงระบบเศรษฐกิจและสังคมด้วย สาเหตุสำคัญของวิกฤตการณ์ป่าไม้ประเทศไทยในปัจจุบันส่วนใหญ่คือการบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อเข้าครอบครองที่ดิน เมื่อประชากรมีมากขึ้น ความต้องการใช้ที่ดินเพื่อปลูกสร้างที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินก็มากตาม ราษฎรจึงเข้าไปบุกรุกพื้นที่ป่า เผาป่าทำไร่เลื่อนลอย นอกจากนี้ยังมีนายทุนที่ดินที่จ้างวานให้ราษฎรเข้าไปทำลายป่าเพื่อจับจองที่ดินไว้ขายอีกด้วย”

            “ส.ป.ก.4-01 เป็นเอกสารที่แสดงว่าอนุญาตให้ประชาชนที่มีฐานะยากจนเข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน (ที่ดินที่เคยเป็นที่ดินชุมชนมาก่อน, ที่ดินป่าเสื่อมโทรม, ที่ดินเขตอนุรักษ์) โดยให้ใช้ทำเกษตรกรรมเท่านั้น ซื้อขายไม่ได้ แต่โอนให้ทายาททางมรดกได้ ส่วน ภ.บ.ท.5 เป็นแบบยื่นภาษีบำรุงท้องที่ ไม่ใช่เอกสารสิทธิ เป็นเอกสารที่ทำเพื่อให้ใช้ประโยชน์จากที่ดินได้เท่านั้น ไม่สามารถจำนอง ซื้อขาย หรือใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันใดๆได้ จุดมุ่งหมายหลักของ ส.ป.ก.4-01 และ ภ.บ.ท.5 จึงเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรให้มีที่ดินทำกิน และที่ไม่ประสงค์ให้เปลี่ยนมือได้ก็เพราะเล็งเห็นว่าอาจนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์หลัก รัฐจะเรียกคืนที่ดินได้ทันทีหากตรวจสอบพบว่าประชาชนที่ได้รับอนุญาตนั้นไม่ได้ใช้ที่ดินทำกินตามข้อตกลง”

            “ในปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐมีพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 (แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2519 และ พ.ศ. 2532) เป็นเครื่องมือในการคุ้มครองสิทธิที่ดิน พระราชบัญญัตินี้ได้ระบุประโยชน์ของการปฏิรูปที่ดิน เช่น การรักษาที่ดินเพื่อการเกษตรให้เป็นของเกษตรกรโดยแท้จริง ควบคุมไม่ให้เปลี่ยนสิทธิการถือครองแก่ผู้อื่น เกษตรกรจะได้รับหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปในขนาดพื้นที่ที่เหมาะสม ที่ดินได้รับการพัฒนา มีถนนหนทาง มีแหล่งน้ำเพื่ออุปโภคบริโภคและทำการเกษตร เป็นต้น แต่กระนั้นปัญหานายทุนบุกรุกพื้นที่ป่าไม้เพื่อเข้าครอบครองที่ดินก็ยังคงเป็นเรื่องที่ค้างคาอยู่เรื่อยมา”

            “การห้ามจัดสรร ห้ามสร้างอาคารสูง อาคารขนาดใหญ่ในหลายๆพื้นที่ มีส่วนผลักดันให้นายทุนเข้าไปซื้ออสังหาริมทรัพย์นอกพื้นที่จัดสรร โดยซื้อต่อจากชาวบ้านอย่างผิดกฎหมาย ชาวบ้านก็ไปบุกรุกป่าและขายให้นายทุน นายทุนก็นำไปขายเก็งกำไรต่อ มีการสร้างบ้านพักตากอากาศ สนามกอล์ฟ และรีสอร์ต ฯลฯ การที่ชาวบ้านยอมขายที่ให้นายทุนนั้นอาจเป็นเพราะถึงแม้จะมีพื้นที่ทำกิน แต่ส่วนใหญ่ขาดกำลังทุนทรัพย์ ขาดแรงงาน ขาดน้ำ ไม่รู้วิธีจัดการที่เหมาะสม รวมไปถึงขาดปัจจัยในการผลิตอื่นๆ ทำให้ไม่มีความสามารถและศักยภาพที่จะใช้ที่ดินอย่างมีประสิทธิภาพ”

            “การจะทำให้การซื้อขายที่ดิน ส.ป.ก.4-01 และ ภ.บ.ท.5 ลดน้อยลงจนหมดไปได้นั้น จำเป็นต้องสร้างความเข้าใจให้แก่เกษตรกรเจ้าของที่ดิน รวมถึงประชาชนทั่วไปที่ต้องการซื้อเพราะเห็นว่าที่ดินมีราคาถูก ว่าเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย ให้ตระหนักถึงความสำคัญของพื้นที่ป่าที่เหลืออยู่ไม่มาก ขณะเดียวกันรัฐควรมีมาตรการสร้างความมั่นคงในการถือครองที่ดิน แม้บุคคลที่ได้รับจัดสรรที่ดินจะเป็นเกษตรกรที่ยากจนก็ตาม ทั้งยังควรสร้างความเข้มแข็งแก่ระบบการผลิตทางการเกษตร มีการประกันราคาพืชผลให้เกษตรกร”

            การซื้อที่ ส.ป.ก.4-01 หรือใบ ภ.บ.ท.5 นี้ ทำให้ชาวบ้านที่ได้ที่ดินจากการบุกรุกป่าออกไปถากถางป่ามากขึ้น ทำให้ป่าถูกทำลายมากยิ่งขึ้นเรื่อยๆ สภาพแวดล้อมก็จะเสื่อมทรามลง เป็นการทำลายฐานทรัพยากรของประเทศ ที่ดินประเภทนี้มีราคาถูก ยั่วยวนคนให้ไปซื้อ แต่ที่ถูกก็เพราะที่ดินเหล่านี้ไม่สามารถซื้อขายได้ ให้ไว้เฉพาะคนใช้สอยโดยเฉพาะเพื่อการเกษตรเป็นสำคัญ ยิ่งคนที่มีชื่อเสียงเป็นแบบอย่างต่อสังคมยิ่งไม่ควรไปซื้อเป็นอันขาด ถ้าเรารักป่าไม้อย่าไปซื้อที่ ส.ป.ก.4-01 และใบ ภ.บ.ท.5 โดดเด็ดขาด เพราะเป็นการส่งเสริมการบุกรุกทำลายป่า