กรณีการครอบครองที่ดินของนางปารีณา ไกรคุปต์ ว่าอยู่ในแนวเขตป่าหรือไม่ ถือเป็นกรณีศึกษาเกี่ยวกับการตรวจสอบตำแหน่งที่ดินสำหรับประชาชนทั่วไปที่คิดจะซื้อที่ดินในพื้นที่ต่างๆ

            กรณีที่ดินของนางปารีณา ไกรคุปต์นั้น “นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมป่าไม้กล่าวว่า ผลการตรวจสอบข้อมูลเบื้องต้นที่ตั้งพื้นที่หมู่ 6 ต.รางบัว อ.จอมบึง จ.ราชบุรี จำนวน 58 แปลง เนื้อที่ 1,706 ไร่ ลักษณะการใช้ประโยชน์บางส่วนเป็นที่ตั้งฟาร์มเลี้ยงไก่ชื่อ “เขาสนฟาร์ม” จากการตรวจสอบภาพถ่ายทางอากาศบริเวณที่ตั้งโรงเลี้ยงไก่เกือบทั้งหมด เดิมอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี พ.ศ.2527 ปัจจุบันกรมป่าไม้ส่งมอบ ส.ป.ก.ประกาศเป็นเขตปฏิรูปที่ดินเมื่อปี พ.ศ.2554 หลังจากนี้เป็นหน้าที่ของ ส.ป.ก.ที่จะเข้ามาตรวจสอบต่อ” (https://bit.ly/2KeKBK7)

            กรมสอบสวนคดีพิเศษ ได้จัดทำแผนที่เบื้องต้นเกี่ยวกับแนวป่า ชื่อ http://map.dsi.go.th  ดร.โสภณ พรโชคชัย ประธานกรรมการบริหาร ศูนย์ข้อมูลวิจัยและประเมินค่าอสังหาริมทรัพย์ไทย บจก.เอเจนซี่ ฟอร์ เรียลเอสเตท แอฟแฟร์ส (www.area.co.th) จึงได้ใช้แผนที่นี้มาใช้ตรวจสอบเบื้องต้นโดยได้ข้อสรุปเกี่ยวกับ “เขาสนฟาร์ม” ดังนี้:

            1. “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี (สีเขียวตามแผนที่แนบ)

            2. “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในแนวป่าไม้ถาวร ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี (สีม่วงตามแผนที่แนบ)

            3. “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม (พื้นที่โปร่งแสง)

            ดังนั้นในกรณีที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรมนั้น จึงไม่อาจซื้อขายได้ หากไม่ได้ใช้ประโยชน์ตามวัตถุประสงค์ ก็ต้องคืน ส.ป.ก.ไปนั่นเอง

            นอกจากนี้มีหลายท่านถามว่า ที่ดิน ส.ป.ก.4-01 เอามาแปลงเป็นโฉนดได้หรือไม่ ตามกฎหมายแห่งราชอาณาจักรไทย ทำไม่ได้ แต่มีข้อยกเว้น  ทั้งนี้เป็นคำแถลงของทางราชการ (https://bit.ly/2AOYJoK) ที่ดินที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินเป็นกรรมสิทธิ์ของ ส.ป.ก. เพื่อใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมตามที่กฎหมายกำหนด ยกเว้นหากมีเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดิน เช่น ส.ค.1 น.ส.2 และ น.ส.3 ที่ออกโดยชอบด้วยกฎหมายก่อนประกาศเป็นเขตปฏิรูปที่ดินสามารถนำไปออกโฉนดที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดินได้ แต่ถ้าไม่มีเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดินตามที่กล่าวมาข้างต้น ก็ไม่สามารถนำไปออกโฉนดที่ดินได้

            กรณีเกษตรกรได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก.4-01) ทับซ้อนกับพื้นที่มี ส.ค.1 น.ส.2 น.ส.3 หรือนอกเขตปฏิรูปที่ดินที่สามารถออกเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดินหรือโฉนดที่ดินได้ ประสงค์จะออกเอกสารสิทธิในที่ดินของกรมที่ดิน ต้องนำเอกสาร ส.ป.ก.4-01 มาคืน ส.ป.ก.จังหวัด พร้อมยื่นเรื่องขอให้ ส.ป.ก.จังหวัด ยกเลิกเอกสาร ส.ป.ก.4-01ฉบับดังกล่าว

            โดย ส.ป.ก.ได้มีบันทึกข้อตกลงกับกรมที่ดิน เรื่อง วิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการออกเอกสารสิทธิในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน พ.ศ.2541 โดยมีวิธีปฏิบัติดังนี้

            1. กรณีที่มีผู้ยื่นคำขอออกเอกสารสิทธิในที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน เจ้าหน้าที่กรมที่ดินจะทำการตรวจสอบเอกสาร ดำเนินการสำรวจรังวัดทำแผนที่หรือพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์เสร็จแล้ว จะสำเนาหลักฐาน เช่น คำขอออกเอกสารสิทธิ หลักฐานเกี่ยวกับที่ดิน แผนที่ 1:50,000 ใบไต่สวนหรือแบบบันทึกการสอบสวนและพิสูจน์ทำประโยชน์เฉพาะราย รายงานผลการรังวัด (ร.ว.3) และรูปแผนที่กระดาษบาง (ร.ว.9) ที่ได้ตรวจสอบและรับรองความถูกต้องแล้วให้ ส.ป.ก.พิจารณาก่อนว่าจะคัดค้านการออกเอกสารสิทธิในที่ดินนั้นๆ หรือไม่

            2. เมื่อ ส.ป.ก.ได้รับเอกสารจากสำนักงานที่ดินจังหวัดแล้วให้ ส.ป.ก. แจ้งสำนักงานที่ดินจังหวัดทราบโดยเร็ว และให้เจ้าพนักงานที่ดินดำเนินการออกเอกสารสิทธิในที่ดินต่อไป เว้นแต่ว่า ส.ป.ก.จังหวัด เห็นว่าหลักฐานดังกล่าวแตกต่างไปจากข้อมูลที่ ส.ป.ก.มีอยู่ อันเป็นเหตุให้คัดค้านได้ว่า ส.ป.ก.มีสิทธิในที่ดินดีกว่าผู้ยื่นคำขอออกเอกสารสิทธิในที่ดิน ให้ ส.ป.ก.จังหวัด คัดค้านโดยแจ้งเป็นหนังสือพร้อมแสดงเหตุผลและหลักฐานไปยังสำนักงานที่ดินภายในกำหนดเวลาตามประกาศการออกเอกสารสิทธิในที่ดิน แล้วให้พนักงานเจ้าหน้าที่หรือเจ้าพนักงานที่ดินแล้วแต่กรณี ทำการสอบสวนเปรียบเทียบตามอำนาจหน้าที่

            3. กรณีที่ราษฎรยื่นคำขอออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน โดยใช้แบบแจ้งการครอบครองที่ดิน (ส.ค.1) มาเป็นหลักฐาน เมื่อสำนักงานที่ดินส่งเรื่องพร้อมหลักฐานให้ ส.ป.ก.จังหวัด แล้ว ส.ป.ก.จังหวัดส่งเรื่องพร้อมเอกสารหลักฐานให้แก่ ส.ป.ก.ส่วนกลางเพื่อตรวจสอบกับระวางแผนที่รูปถ่ายทางอากาศ เพื่อตรวจสอบร่องรอยการทำประโยชน์ในพื้นที่แปลงนั้นเมื่อ ส.ป.ก.ตรวจสอบเรียบร้อยแล้วจะได้แจ้ง ส.ป.ก.จังหวัดเพื่อประกอบการพิจารณาแจ้งผลแก่สำนักงานที่ดินต่อไป (ซึ่งเป็นขั้นตอนที่เพิ่มขึ้นมาตามนโยบาย เพื่อให้มีความรอบคอบในการป้องกันการออกโฉนดที่ดินโดยมิชอบ โดยใช้ ส.ค.1)

            4. เมื่อดำเนินการครบถ้วนตามกระบวนงานที่กำหนดแล้ว หาก ส.ป.ก. มิได้คัดด้านการขออกเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดินข้างต้น และแจ้งสำนักงานที่ดินแล้ว ส.ป.ก.จังหวัด จะนำรายชื่อและแปลงที่ดินดังกล่าว เข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินจังหวัด เพื่อเพิกถอนมติการอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์และยกเลิกเอกสาร ส.ป.ก.4-01 ฉบับดังกล่าว

            ตามขั้นตอนการดำเนินงาน ในการยื่นเรื่องถึง ส.ป.ก.จังหวัด จนถึงการยกเลิกเอกสาร ส.ป.ก.4-01 จะใช้ระยะเวลาประมาณ 6-8 เดือน ขึ้นอยู่ว่าจะมีการประชุมคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินจังหวัดเมื่อใด และ ส.ป.ก.จังหวัด นำเรื่องการเพิกถอนเอกสารนั้นเข้าพิจารณา

แผนที่เขาสนฟาร์มที่กรมป่าไม้ระบุว่านางปารีณา ครอบครอง
 

 

แผนที่ตำบลรางบัว อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี พร้อมปักหมุด “เขาสนฟาร์ม”
 

 

แผนที่แสดงว่าที่ดิน “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี (สีเขียว)
 

 

แผนที่แสดงว่าที่ดิน “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในแนวป่าไม้ถาวร ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี (สีม่วง)
 

 

แผนที่แสดงว่าที่ดิน “เขาสนฟาร์ม” อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม (พื้นที่โปร่งแสง)
 

 

ขอบคุณภาพประกอบ : LINE TODAY