การระเบิดครั้งใหญ่ในกรุงเบรุต ส่งผลรุนแรงต่อเมืองและตลาดที่อยู่อาศัยเป็นอย่างยิ่ง ไฟไหม้ที่กิ่งแก้วของไทยจะเป็นแค่ “ไฟไหม้ฟาง” หรือไม่ ฝรั่งเขาสรุปบทเรียนกันอย่างไร

            เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2563 เวลา 18:07 น. เกิดการระเบิดทำลายล้างที่ท่าเรือเบรุต ประเทศเลบานอน มีผู้เสียชีวิตเกือบ 200 คน บาดเจ็บมากกว่า 6,000 คน และสูญเสียบ้าน 300,000 หลัง เบรุตตั้งอยู่บนคาบสมุทรฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนของ ท่าเรือเบรุตเปิดในปี พ.ศ.2430 ตั้งอยู่ทางเหนือของตัวเมือง และแยกจากย่านการค้าและที่อยู่อาศัยโดยทางหลวง Charles Helou ทั้งนี้ท่าเรือประกอบด้วยท่าเทียบเรือสำหรับเรือขนส่งสินค้า ไซโลเก็บเมล็ดพืช และโรงเก็บสินค้า

            การระเบิดครั้งใหญ่ในกรุงเบรุต ส่งผลรุนแรงต่อเมืองและตลาดที่อยู่อาศัยเป็นอย่างยิ่ง ไฟไหม้ที่กิ่งแก้วของไทยจะเป็นแค่ “ไฟไหม้ฟาง” หรือไม่ ฝรั่งเขาสรุปบทเรียนกันอย่างไร  เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2563 เวลา 18:07 น. เกิดการระเบิดทำลายล้างที่ท่าเรือเบรุต ประเทศเลบานอน มีผู้เสียชีวิตเกือบ 200 คน บาดเจ็บมากกว่า 6,000 คน และสูญเสียบ้าน 300,000 หลัง เบรุตตั้งอยู่บนคาบสมุทรฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนของ ท่าเรือเบรุตเปิดในปี พ.ศ.2430 ตั้งอยู่ทางเหนือของตัวเมือง และแยกจากย่านการค้าและที่อยู่อาศัยโดยทางหลวง Charles Helou ทั้งนี้ท่าเรือประกอบด้วยท่าเทียบเรือสำหรับเรือขนส่งสินค้า ไซโลเก็บเมล็ดพืช และโรงเก็บสินค้า <3>

            ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แอมโมเนียมไนเตรตหลายพันตันถูกเก็บไว้ในโรงเก็บเครื่องบิน 12 ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันออกของไซโลเมล็ดพืชโดยตรง โดยไม่ทราบสาเหตุ โรงเก็บเครื่องบินเดียวกันได้เก็บเชื้อเพลิง กรด หลอดฟิวส์ และดอกไม้ไฟ 15 ตัน  ค่าความเสียหาย 10,000 – 15,000 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เราสามารถเรียนรู้อะไรจากการระเบิดของเบรุตเพื่อเตรียมสภาพแวดล้อมในเมืองอื่น ๆ สำหรับอุบัติเหตุครั้งนี้มีคนเกือบ 100,000 คนที่อาศัยอยู่ภายในรัศมี 1.6 กม. จากโกดัง โดยเป็นการระเบิดของแอมโมเนียมไนเตรต ประมาณ 1,500 ตันที่มีส่วนทำให้เกิดการระเบิดและความเร็วคลื่นกระแทกที่คาดไม่ถึง

            เป้าหมายของการวางตำแหน่งความปลอดภัยจากวัตถุระเบิดมี 2 ประการคือ ความปลอดภัยในชีวิต และการบรรเทาการแพร่กระจายของวัตถุระเบิดระหว่างสถานที่จัดเก็บกับระยะห่างของอาคารที่มีคนอาศัยอยู่ เราควรกำหนดระยะห่างขั้นต่ำที่อนุญาตให้มีการจัดเก็บวัตถุระเบิดกับอาคารที่มีประชาชนอยู่อาศัย ระยะทางขั้นต่ำนี้จะช่วยป้องกันต่อความเสียหายของโครงสร้างอาคารจากคลื่นกระแทก รวมทั้งการแตกของกระจก การบาดเจ็บของบุคคลจากกระจกที่กระจายออกมา

            การประเมินความเสียหายทำได้โดยใช้ภาพถ่ายดาวเทียมก่อนและหลังการระเบิด การซ้อนทับแผนที่ความเสียหายนี้ใช้ความแตกต่างระหว่างภาพถ่ายดาวเทียมเพื่อระบุตำแหน่งที่ความเสียหายคาดว่าจะหนัก (สีแดง) ถึงปานกลาง (สีเหลือง) ต่อจากนั้นได้ตรวจสอบและประเมินโครงสร้างอาคารทั่วเมืองเป็นเพื่อประเมินความเสียหาย ระดับความเสียหายถูกแบ่งออกเป็นหมวดหมู่ที่คล้ายคลึงกันกับภาพถ่ายดาวเทียม ตั้งแต่ความเสียหายแบบไม่รุนแรง จนถึงแบบรุนแรง

            เบรุตมีอาคารทางศาสนาโบราณมากมาย ตลอดจนอาคารเก่าแก่ มรดกตกทอด ตลอดจนอาคารที่พัฒนาขึ้นใหม่และอาคารสูงระฟ้า อาคารเหล่านี้ส่วนใหญ่ได้รับผลกระทบจากคลื่นระเบิด ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายอย่างมีนัยสำคัญหรือบางส่วน ระดับของความเสียหายส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับประเภท อายุ และตำแหน่งของอาคารเหล่านี้ การประเมินความเสียหายของอาคารเหล่านี้พึงแจ้งให้สาธารณชนทราบเกี่ยวกับขอบเขตของความเสียหายที่เกิดขึ้น และเพื่อช่วยในการตัดสินใจทางวิศวกรรมในการซ่อมแซมหรือรื้อถอนอาคารที่ได้รับผลกระทบ นอกจากนี้ การประเมินเหล่านี้ยังช่วยประมาณการต้นทุนสำหรับอาคารที่ต้องซ่อมแซม  สำหรับผู้พักอาศัย มีกระจกแตก ระบบอาคารที่ถูกทำลาย และอาคารที่ถล่มพังลงมา

            อาคารสำหรับการก่อสร้างในยุคใหม่ทีทนทานต่อพิบัติภัยต่างๆ จึงมีความจำเป็นเป็นอย่างยิ่ง แต่ไม่รู้ว่ากรณีประเทศไทย จะเป็นแบบไฟไหม้ฟางหรือไม่

            อาคารสำหรับการก่อสร้างในยุคใหม่ทีทนทานต่อพิบัติภัยต่างๆ จึงมีความจำเป็นเป็นอย่างยิ่ง

ที่มา: Lessons learned in the Beirut blast. Kevin Mueller, Ph.D., PE, M.ASCE เป็นวิศวกรโครงการอาวุโสในสำนักงาน Thornton Tomasetti ในชิคาโก Elie Hantouche, Ph.D., AMASCE เป็นรองศาสตราจารย์ด้านวิศวกรรมโครงสร้างที่ American University of Beirut Nicolas Misselbrook, CEng, C.Phys เป็นอาจารย์ใหญ่ใน Dalgety Bay สกอตแลนด์ สหราชอาณาจักร สำนักงานของ Thornton Tomasetti Defense Ltd. บทความนี้ปรากฏครั้งแรกในวิชาวิศวกรรมโยธาฉบับเดือนพฤศจิกายน 2020 ในชื่อ “บทเรียนที่เรียนรู้”