รศ.ดร.สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ <1> อาจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งเสียชีวิตไปในปี 2560  ท่านพูดให้ผมแปลกใจมากว่าจุฬาฯ ควรสร้างอนุสรณ์สถานให้จอมพล.ป. เพราะท่านมีคุณูปการมาก  ผมฟังดูก็รู้สึกงงๆ แต่ไม่คิดอะไรมาก  แต่จริงๆ มันใช่หรือ!?!

            ผมจึงไปค้นคว้าพบว่าจอมพล ป.พิบูลสงคราม (พันเอกหลวงพิบูลสงคราม) <2> อดีตนายกรัฐมนตรีและคนสำคัญของคณะราษฎร เคยเป็นอธิการบดีของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คนที่ 4 โดยดำรงตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 25 พฤศจิกายน 2479 - วันที่ 1 สิงหาคม 2487 และวันที่ 21 ตุลาคม 2492 - วันที่ 21 กรกฎาคม 2493 รวมระยะเวลาประมาณ 9 ปี ซึ่งนับว่าเป็นอธิการบดีที่ดำรงตำแหน่งนานที่สุดท่านหนึ่ง <3> ก็ว่าได้

            ในปี 2493 จอมพล ป. ได้ทูลเกล้าถวายปริญญารัฐศาสตร์ดุษฎีกิตติมศักดิ์แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 และจัดพิธีพระราชทานปริญญาบัตรในวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 ทั้งนี้สืบเนื่องจาก “การประชุมสภามหาวิทยาลัย ครั้งที่ 153/2493 เมื่อวันเสาร์ที่ 13 พฤษภาคม 2493 ณ ห้องประชุมคณะวิศวกรรมศาสตร์. . .มีจอมพล ป. พิบูลสงคราม อธิการบดี. . .เป็นประธานในที่ประชุม. . .เพื่อขออนุมัติจากสภามหาวิทยาลัย เรื่องที่สำคัญยิ่งคือ การทูลเกล้าฯ ถวายปริญญากิตติมศักดิ์แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งที่ประชุมอนุมัติให้ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญารัฐศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์” <4>

            เมื่อรัชกาลที่ 9 เสด็จนิวัติกลับสู่ประเทศไทย จุฬาฯ โดยจอมพล ป.อธิการบดีในขณะนั้นก็กราบบังคมทูลเชิญพระองค์พระราชทานปริญญาบัตรเป็นครั้งแรก  อย่างไรก็ตามในสมัยรัชกาลที่ 7 และ 8 ก็เคยมีพิธีพระราชทานปริญญาบัตรบ้างเช่นกัน แต่ส่วนมากจะเป็นการ “รับพระราชทานปริญญาบัตรจากผู้แทนพระองค์” เป็นสำคัญ <5> เช่นที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ในปี 2489 นิสิตรับปริญญาปีแรก จากผู้แทนพระองค์ คือ ฯพณฯ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร <6> เป็นต้น

            คุณูปการที่สำคัญที่สุดของจอมพล ป.ต่อจุฬาฯ ก็คือ การตราพระราชบัญญัติโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินอันเป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ให้จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยโอนที่ดิน 3 แปลง รวมเนื้อที่ 1,196  ไร่ 32 ตารางวา  ที่บอกว่าที่ดินของจุฬาฯ เป็นที่พระราชทานนั้น ในความเป็นจริง แต่เดิมนั้นจุฬาฯ เช่าที่ดินจากในหลวง เช่น ตามโฉนดที่ดินของจุฬาฯ ระบุว่า เมื่อวันที่ 3 มกราคม 2478 ในหลวง รัชกาลที่ 8 “ให้เช่า 30 ปี” แก่จุฬาฯ ไม่ใช่การพระราชทานให้โดยตรง ถ้าไม่ได้คณะราษฎรโดยจอมพล ป. ป่านนี้จุฬาฯ ก็ยังต่อทะเบียนเช่าที่ดินจากสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ทุก 30 ปีเช่นหน่วยงานอื่น (โปรดอ่านรายละเอียดเรื่องนี้ที่ “ที่ดินจุฬาฯ มาจากไหนกันแน่” <7>)

            ด้วยเหตุนี้ รศ.ดร.สุธาชัย จึงบอกว่า จุฬาฯ ควรสร้างอนุสรณ์สถานให้กับจอมพล ป. อดีตอธิการบดีที่มีคุณูปการสนับสนุนการศึกษาของจุฬาฯ

อ้างอิง

<1> Wikipedia. สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. https://bit.ly/30b1bDj

<2> Wikipedia. แปลก พิบูลสงคราม. https://bit.ly/3jP82tR

<3> จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. หอประวัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิการบดี. https://bit.ly/305CDLz และประกาศตั้งอธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2479/D/2271.PDF

<4> หอประวัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. พิธีพระราชทานปริญญาบัตรครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช. https://bit.ly/32Yt1Eu

<5> ตามข้อ 4

<6> มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ทศวรรษที่ 1 พ.ศ.2486-2495. http://kuhistory.ku.ac.th/02/time1.htm

<7> ที่ดินจุฬาฯ มาจากไหนกันแน่. https://bit.ly/2Q8HyFV

อนุสาวรีย์จอมพล ป. ที่เพชรบูรณ์

ที่มา: https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=aumteerama&month=26-02-2015&group=12&gblog=121

ที่มา: https://mgronline.com/onlinesection/detail/9590000037264